Yqvbmun

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Паляцкіс.

Юстас Паляцкіс літ.: Justas Paleckis
Старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета Літоўскай ССР
25 жніўня 1940 — 14 красавіка 1967
Пераемнік:	Матэюс Шумаўскас
Прэзідэнт Літвы
17 чэрвеня 1940 — 3 жніўня 1940
Папярэднік:	Антанас Мяркіс
Пераемнік:	Альгірдас Бразаўскас
Прэм'ер-міністр Літоўскай рэспублікі
17 чэрвеня 1940 — 24 чэрвеня 1940
Папярэднік:	Антанас Мяркіс
Пераемнік:	Вінцас Крэве-Міцкявічус
Партыя:	КПСС
Адукацыя:	Літоўскі ўніверсітэт
Дзейнасць:	палітык, паэт, журналіст
Член у:	Цэнтральны Камітэт КПСС
Веравызнанне:	атэізм
Нараджэнне:	10 студзеня 1899(1899-01-10) Цяльшы, Ковенская губерня
Смерць:	26 студзеня 1980(1980-01-26) (81 год) Вільнюс
Пахаванне:	Антакальніскія могілкі[d]
Бацька:	Ігнас Паляцкіс
Маці:	Она Петраўскайце
Дзеці:	Вільнюс, Юстас, Сігіта, Герута, Віта
Узнагароды:
Юстас Паляцкіс на Вікісховішчы

Ю́стас Паля́цкіс (літ.: Justas Paleckis; 10 (22) студзеня 1899, Цяльшы, Ковенская губерня, Расійская імперыя — 26 студзеня 1980, Вільнюс, Літоўская ССР, СССР) — літоўскі журналіст, савецкі палітычны дзеяч. Кароткачасова выконваў абавязкі прэзідэнта Літвы пасля савецкага ўварвання ў 1940 годзе.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям'і каваля. З 1915 — працоўны, потым служка ў Рызе, з 1922 года — настаўнік. Быў заснавальнікам і рэдактарам літоўскай газеты «Naujas Žodis», выдаванай у Рызе. Супрацоўнічаў у перыёдыках Літвы. У 1926—1927 працаваў дырэктарам літоўскага дзяржаўнага агенцтва навін ELTA, пасля ваеннага перавароту быў звольнены.

Навучаўся ў ковенскім Літоўскім універсітэце (1926—1928), працаваў журналістам. У 1931 наладзіў сувязі з падпольнай кампартыяй Літвы, у 1937 быў абраны сябрам Антыфашысцкага камітэта Каўнаса, у 1939 арыштаваны і пасаджаны ў канцлагер.

Пасля таго, як у выніку акупацыі краіны Саветамі прэзідэнт Антанас Смятона збег у Злучаныя Штаты, яго абавязкі перайшлі да прэм'ер-міністра Антанаса Мяркіса. На наступны дзень пасля ад'езду Смятоны Мяркіс абвясціў пра фармальнае звяржэнне яго з пасады і прызначыў прэм'ер-міністрам Паляцкіса. Адначасна Мяркіс адмовіўся ад пасады прэзідэнта, што перадавала яго паўнамоцтвы Юстасу Паляцкісу. Гэта дало падставу сумнявацца ў законнасці ўсіх гэтых перастановак, паколькі Смятона не складваў паўнамоцтваў прэзідэнта^[1].

Прызначэнне Паляцкіса прэм'ер-міністрам было праведзенае з ухвалы савецкае пасольства ў Каўнасе, паколькі ў гэты час у Літве ўжо прысутнічалі савецкія войскі. Прысланы з Масквы намеснік наркама замежных спраў СССР Уладзімір Дэканозаў каардынаваў дзейнасць праз Літоўскую камуністычную партыю, а кабінет міністраў Паляцкіса выконваў адміністрацыйную функцыю. На загад з Масквы марыянетачны ўрад Паляцкіса прызначыў на 14—15 ліпеня выбары ў Народны сойм з мэтай легалізаваць далучэнне Літвы да СССР. Кандыдатамі на выбарах маглі быць толькі камуністы і іх саюзнікі. 21 ліпеня абраны парламент сабраўся дзеля абмеркавання адзінага пытання па ўваходзе ў Савецкі Саюз, што было падтрымана адзінагалосна.

У 1940—1966 — член ЦК і Бюро ЦК КП Літвы. У ЛітССР Паляцкіс заняў пасаду старшыні прэзідыуму Вярхоўнага Савета. На гэтай пасадзе ён асабіста падпісваў загады па масавай дэпартацыі. Так, з яго згоды Мяркіс і міністр замежных спраў незалежнай Літоўскай рэспублікі Юозас Урбшыс былі высланы ў РСФСР. Да 1953 года ў Сібір, Запаляр'е і Сярэднюю Азію былі дэпартаваны каля 132 000 грамадзян.

З пачаткам нямецкага наступу на Савецкі Саюз Паляцкіс эвакуіраваны. У 1941—1966 — намеснік старшыні Прэзідыуму Вярхоўнага Савета СССР. З 1955 — прадстаўнік у Савеце Міжпарламенцкага саюза, у 1966—1970 — старшыня Савета Нацыянальнасцей Вярхоўнага Савета СССР.

Дэлегат XIX, XX, XXI, XXII, XXIII з'ездаў КПСС, на якіх быў абраны кандыдатам у сябры ЦК. Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 1—8-га скліканняў. Ад 1970 на пенсіі.

Сям'я[правіць | правіць зыходнік]

Жонка Генавайце Паляцкене. Пяцёра дзяцей — сыны Вільнюс і Юстас, дачкі Сігіта, Герута, Віта.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

• Герой Сацыялістычнай Працы (1969)
• 6 ордэнаў Леніна
• Ордэн Айчыннай вайны 1-й ступені
• Ордэн Дружбы народаў
• медалі

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

• Героі краіны (руск.) 

г р п Прэзідэнты Літвы Першая рэспубліка Антанас Смятона (1919—1920) • Аляксандрас Стульгінскіс (1922—1926) • Казіс Грынюс (1926) • Ёнас Стаўгайціс (в.а.) • Антанас Смятона (1926—1940) • Антанас Мяркіс (в.а.) • Юстас Паляцкіс • Ёнас Жамайціс-Вітаўтас (1949—1954, в.а.) Другая рэспубліка Альгірдас Бразаўскас (1992—1998) • Валдас Адамкус (1998—2003) • Раландас Паксас (2003—2004) • Артурас Паўлаўскас (в.а.) • Валдас Адамкус (2004—2009) • Даля Грыбаўскайце (2009—2019) • Гітанас Наўседа (2019-)

г р п Прэм'ер-міністры Літвы Першая рэспубліка Аўгусцінас Вальдзямарас (1918) • Мікалас Сляжавічус (1918—1919) • Пранас Давідайціс (1919) • Мікалас Сляжавічус (1919) • Эрнястас Галванаўскас (1919—1920) • Казіс Грынюс (1920—1922) • Эрнястас Галванаўскас (1922—1924) • Антанас Туменас (1924—1925) • Вітаўтас Пятруліс (1925) • Ляонас Бістрас (1925—1926) • Мікалас Сляжавічус (1926) • Аўгусцінас Вальдзямарас (1926—1929) • Юозас Тубяліс (1929—1938) • Владас Міранас (1938—1939) • Ёнас Чарнюс (1939) • Антанас Мяркіс (1939—1940) • Юстас Паляцкіс (1940) • Вінцас Крэвэ-Міцкявічус (в.а., 1940) Літоўская ССР Мячысловас Гядвілас (1940—1956) • Мацеюс Шумаўскас (1956—1967) • Юозас Манюшыс (1967—1981) • Рынгаўдас Сонгайла (1981—1985) • Вітаўтас Сакалаўскас (1985—1990) Другая рэспубліка Казіміра Прунскене (1990—1991) • Альбяртас Шыменас (1991) • Гядзімінас Вагнорус (1991—1992) • Аляксандрас Абішала (1992) • Бранісловас Лубіс (1992—1993) • Адольфас Шляжавічус (1993—1996) • Міндаўгас Станкявічус (1996) • Гядзімінас Вагнорус (1996—1999) • Ірэна Дзягутэне (в.а., 1999) • Раландас Паксас (1999) • Ірэна Дзягутэне (в.а., 1999) • Андрус Кубілюс (1999—2000) • Раландас Паксас (2000—2001) • Эўгеніюс Гянтвілас (в.а., 2001) • Альгірдас Бразаўскас (2001—2006) • Зігмантас Бальчыціс (в.а., 2006) • Гядзімінас Кіркілас (2006—2008) • Андрус Кубілюс (2008—2012) • Альгірдас Буткявічус (2012—2016) • Саўлюс Скверняліс (з 2016)

Шаблон:Старшыні Савета Нацыянальнасцей Вярхоўнага Савета СССР